Kiểm toán môi trường

Khái niệm

Kiểm toán môi trường (tiếng Anh: Environmental audit) là một công cụ trong quản lý môi trường, nhằm ghi chép có hệ thống, định kỳ và đánh giá một cách khách quan việc tổ chức, điều hành hệ thống quản lý môi trường, cũng như hoạt động của thiết bị và cơ sở hạ tầng liên quan.

Mục tiêu chính của kiểm toán môi trường là giám sát và đánh giá mức độ tuân thủ của các doanh nghiệp đối với các chính sách và quy định về bảo vệ môi trường do Nhà nước ban hành.

Mục đích

Kiểm toán môi trường được triển khai nhằm mục tiêu bảo vệ môi trường, đảm bảo sức khỏe cộng đồng và an toàn xã hội thông qua các hoạt động như:

·       Hỗ trợ công tác quản lý và kiểm tra thực trạng môi trường tại các đơn vị.

·       Đánh giá mức độ tuân thủ của tổ chức với các chính sách nội bộ và yêu cầu pháp lý hiện hành.

·       Là công cụ hỗ trợ quá trình ra quyết định, giúp các nhà quản lý giám sát hiệu quả hoạt động môi trường trong tổ chức.

Phân loại kiểm toán môi trường

1.     Kiểm toán tuân thủ (Compliance audits)

Loại kiểm toán này tập trung vào việc đánh giá khả năng chấp hành các quy định pháp lý, tiêu chuẩn kỹ thuật, quy chuẩn môi trường và giới hạn cho phép của các tổ chức có thẩm quyền.

2.     Kiểm toán đánh giá trách nhiệm (Liability audits)Mục tiêu là xác định trách nhiệm pháp lý hoặc tài chính liên quan đến các vấn đề môi trường, thông qua khảo sát hiện trạng, thu thập dữ liệu từ tài liệu lịch sử và phỏng vấn các bên liên quan.

3.     Kiểm toán chuyên sâu (Specialized audits)

Đây là các hình thức kiểm toán môi trường đặc biệt, bao gồm kiểm toán rủi ro, kiểm toán giảm thiểu chất thải, kiểm toán năng lượng, và đánh giá các tác động nguy hại đến môi trường.

Tình hình thực tiễn tại Việt Nam

Từ năm 2008, Kiểm toán Nhà nước đã thành lập Nhóm công tác kiểm toán môi trường, tích hợp nội dung kiểm toán môi trường vào kế hoạch hành động trong Chiến lược phát triển Kiểm toán Nhà nước đến năm 2022.

Trong những năm qua, nhiều cuộc kiểm toán liên quan đến lĩnh vực môi trường đã được thực hiện như: Dự án trồng mới 5 triệu ha rừng; Dự án xử lý nước thải, rác thải và bảo vệ môi trường tại Hội An; kiểm toán liên quan đến nước sông Mê Kông…

Tính từ năm 2010, Kiểm toán Nhà nước đã đều đặn thực hiện trung bình khoảng 5 cuộc kiểm toán môi trường mỗi năm, với phạm vi trải rộng từ quản lý tài nguyên rừng, đất đai, nước sạch đến khai thác khoáng sản, xử lý chất thải, và gần đây là lĩnh vực chuyển đổi sang mô hình phát thải carbon thấp.

Việc mở rộng loại hình kiểm toán này là bước tiến quan trọng, thể hiện nỗ lực của Việt Nam trong việc tiếp cận các xu hướng và chuẩn mực kiểm toán quốc tế.